Geloofsopvoeding is maatwerk – net als moestuinieren

Het is eind februari en buiten schijnt een heerlijk lentezonnetje. Het is veel te warm voor de tijd van het jaar, maar wat mij betreft kan het niet snel genoeg lente worden. Ik ben de kou en somberheid zat en bovendien jeuken mijn vingers om in de tuin aan de slag te gaan.

Het stapeltje zakjes met groentezaden schreeuwt er gewoon om te worden opengescheurd en uitgestrooid! Gelukkig mag ik volgens de beschrijving al met drie zaadjes binnenshuis aan de slag: pompoen, peultjes en tomaat.

Het valt me op hoe verschillend de zaadjes zijn: de ene piepklein, daarbij vergeleken de ander reusachtig groot. En terwijl de pompoenpitten glad en glanzend zijn, zijn de peultjes juist rimpelig en grauw. Ook de behandeling is anders: de peultjes moeten eerst voorkiemen tussen wat keukenpapier. De tomaat en de pompoen gaan in kleine potjes op de vensterbank. Andere zaden kunnen over enige tijd gewoon rechtstreeks in de volle grond worden gezaaid.

Doe maar wat

Natuurlijk, het kán ook anders. Je kunt alles ook rechtstreeks in de grond zaaien. Of gewoon negeren welk seizoen het beste is om een bepaalde groente te zaaien en toegeven aan de drang om aan de slag te gaan in de tuin. Hupsakee, alle zaden de grond in. Je doet er alleen niet wijs aan. Er komt misschien wel wat op, maar je haalt nooit het optimale resultaat. Ik bedwing mezelf dus en beperk me tot deze drie. De andere zaadjes krijgen over een paar weken hun eigen portie aandacht.

Volgens de Bijbel is dat met kinderen net zo. In Spreuken 22:6 staat: Oefen de jongeman overeenkomstig zijn levensweg, ook als hij oud geworden is, zal hij daarvan niet afwijken.

In de Nieuwe Bijbelvertaling staat het er misschien wat minder plechtig, maar er valt ook iets belangrijks weg. Hier staat: Leer een kind van jongs af aan de juiste weg…

In de Herziene Statenvertaling vallen mij twee dingen op: het gaat om oefenen, oftewel leren in de praktijk. En het gaat niet zomaar om de juiste weg an sich, maar ook om maatwerk: overeenkomstig zijn levensweg. Zoals ieder zaadje zijn eigen benadering nodig heeft, zo geldt dat ook voor een kind. Geloofsoverdracht is maatwerk. Of ze nou peuter zijn of puber, ieder kind vraagt zijn eigen benadering. Soms moet je wachten, of voorkiemen, of juist royaal zaaien. Het ene kind houdt misschien meer van mooie afbeeldingen, de ander van muziek, de een zoekt feitenkennis en de ander juist de diepere laag onder een verhaal. Om je kind te leren leven met God, om hem ‘de juiste weg’ te leren, moet je afstemmen op hoe ‘zijn levensweg’.

Handleiding

Hoe vaak hoor je ouders met een pasgeboren kindje niet verzuchten ‘we hebben er geen gebruiksaanwijzing bij gekregen’. Standaardwerken als ‘Oei, ik groei’ en de ontwikkellijnen van het consultatiebureau geven weliswaar globale lijnen aan, maar bij jouw eigen kindje gaat het waarschijnlijk net even anders.

Het opvoeden van kinderen, maar ook moestuinieren, is iets wat je gaandeweg leert. Handleidingen en instructieboeken zijn nuttig, maar vertellen je niet anders. Je moet naar je eigen tuintje kijken, naar de unieke kenmerken van jouw grond, en ook naar je eigen kind en zijn eigenschappen. Dat vraagt extra aandacht, uitproberen, zoeken, af en toe mislukken, maar toch doorgaan. Met als resultaat een volle oogst, en een vrucht voor het leven: ‘dan zal hij ook als hij oud geworden is, daarvan niet afwijken’. Voor die oogst ga ik!