Open brief aan Arjen Lubach

Coronacrisis: waarom doet God dit eigenlijk?

Beste Arjen,

Ik zag je poll op Twitter voorbijkomen in verband met de coronacrisis: waarom doet God dit eigenlijk? Geen idee of je dit ooit werkelijk zult lezen en of je vraag oprecht is, maar ik wil zó graag reageren.

Niet voordat ik je eerst bedankt heb voor je programma, overigens. Ik kijk niet vaak tv, maar jouw show is vaste kost, al dan niet via Uitzending Gemist of YouTube. Bedankt voor je doordachte humor en tegelijkertijd kritische knipoog naar de actualiteit. Ik geniet ervan!

Maar goed, die vraag: waarom doet God dit eigenlijk? Volgens jouw poll denken veel mensen dat het een grapje is, maar dan zie ik er de humor niet van in. Een foutje of test of straf… zijn dat echt alle mogelijkheden die je kon bedenken? Hoe dan ook, je zette me wel aan het denken.

Je stelling gaat ervan uit dat God dit doet, dat hele corona-gebeuren. Maar dan is het misschien ook waar dat Hij daar iets aan kan doen. En waarom doet Hij dat dan niet? Die vraag is minstens zo interessant als de jouwe.

Mijn eerste gedachte was: misschien doet Hij dat al. Misschien is God achter de schermen al bezig met iets waar wij nu nog geen zicht op hebben. Dat kan. Het vraagt misschien om voorbereidingstijd, weet ik het. Een vaccin ontwikkelen kost tenslotte ook tijd.

In de Bijbel staat het verhaal dat God voorspelde dat zijn volk in gevangenschap zou leven en dat ze na pas 400 jaar zouden worden bevrijd. Pas na die tijd zou Hij hen naar hun eigen land brengen. Het duurde zo lang, omdat eerst de ‘maat van de ongerechtigheid’ vol moest worden van de andere volken die op dat moment in dat gebied leefde. Anders gezegd: God had vierhonderd jaar geduld (al zal Hij misschien tandenknarsend en nagelbijtend hebben toegekeken) met die volken, in de hoop dat ze hun leven zouden beteren, maar Hij wist al dat het van kwaad tot erger zou gaan. En pas toen het zó erg was dat het echt niet anders kon, haalde God de zweep erover. Nu was het afgelopen. Hij bevrijdde de Hebreeërs uit de slavernij in Egypte en liet hen de volken verjagen die in het beloofde land woonden, volken die bekend stonden om hun gewetenloze wreedheid en gruwelen.

Ondertussen leefden de Joden honderden jaren in slavernij en ook zij zullen die vraag hebben gesteld: waarom doet God hier niets aan? Nou ja… omdat Hij die andere volken nog een kans wilde geven, dus.

Datzelfde principe zie je trouwens vaker terug in de Bijbel. In de tijd van Noach ging het net zo. Het duurde ‘slechts’ honderdtwintig jaar voor Noach om zijn schip te bouwen, maar al die tijd hadden de mensen tijd om hun leven te beteren. Helaas zag God dat de mensen ook in die tijd alleen maar deden en dachten wat slecht was en besloot Hij er op een bepaald moment een punt achter te zetten.

Je zou bijna zeggen: dit is een kerngedachte uit de bijbel, dat God op een bepaald moment een einde maakt aan álle kwaad in de wereld. Die dag komt eraan, echt waar. Er komt nog één keer zo’n afrekenmoment, en dan ook echt definitief. Afgelopen is het dan met alle enge killers, al dan niet vermomd als virus, mens of emotie. Geen ziekte meer, geen dood, haat, honger of ellende. Geen machtsmisbruik meer. Hoera!!!… maar tegelijkertijd ook diep slikken voor iedereen die nog niet recht tegenover God staat, maar die dat soort ‘killers’ juist in zich dragen.

Goed, toen ik hierover nadacht, besefte ik dat je van deze uitleg misschien niet vrolijk wordt. Dus begon ik opnieuw bij jouw vraag. Waarom doet God dit eigenlijk – en impliciet ook de vraag: waarom doet Hij er niets aan?

Toen dacht ik: nou eh… moet Hij dat dan? Ik weet niet precies wat je godsbeeld is, maar veel mensen zien God inderdaad als de grote probleemoplosser in de wereld. Een soort geest-uit-de-fles die we a la Alladin kunnen oproepen naar behoefte.

Toen in China het coronavirus uitbrak, zei iemand uit mijn kerk: “Dat komt omdat mensen zich niet aan Gods voedselregels hebben gehouden. Ze eten vleermuizen en ratten, allemaal dingen die God verboden heeft.” Stel dat het waar is, dat deze coronacrisis veroorzaakt is doordat we ons niet aan Gods regels houden, waarom zou God het probleem dan voor ons oplossen? Dan is het misschien onze eigen schuld.

Maar zelfs al was het onze eigen schuld, is God dan niet degene die alles vergeeft? Dat is zijn beroep, toch (volgens sommige filosofen tenminste)? En zou Hij ons dan niet moeten helpen in deze ellende?

Ja. Klopt. Mooi he. Echt, dat is toch mooi? Dat God dat wil vergeven? Kom ik toch weer even terug op dat punt van het godsbeeld dat sommige mensen hebben. Wat gaaf dat God, wiens leefregels we massaal en structureel negeren, ons dat vergeven wíl! Dat Hij zo vol liefde zit!

Even om het geheugen op te frissen: Jezus kwam naar de aarde om die vergeving ook mógelijk te maken. God is namelijk ook heilig, dus Hij kan (en zal) het kwaad niet onbestraft laten. Hij stuurde echter Jezus naar de aarde en die nam onze schuld op zich. Hij bracht een plaatsvervangend offer aan God, namelijk zijn eigen leven.

En iedereen die erkent: God, ja, U hebt gelijk. Ik heb me niet aan Uw regels gehouden. Sterker nog, ik heb me niets aangetrokken van U en van wat U wilt. Ik ben schuldig, voor al die mensen is er vergeving mogelijk. Jezus (en de apostelen) zeiden al: bekeer je en geloof. Oftewel: breek met je huidige manier van leven, ga weer met God leven (dat is bekering) en geloof in het goede nieuws, dat Jezus jouw schuld droeg. Dat geloof is jouw redding! Daardoor komt het weer goed tussen jou en God, en Die wil dat zo graag!

Maar als God ons dan wil vergeven, en als Hij ons zo graag wil redden, waarom doet Hij dan toch die coronacrisis? Ik blijf toch terugkomen bij jouw vraag!

Eerlijk gezegd weet ik het niet. Ik ben natuurlijk ook God niet, he. Ik schreef net al even over die tijd dat de Hebreeërs als slaven in Egypte leefden. God stuurde Mozes naar de farao om te zeggen dat hij hen moest vrijlaten, maar de farao stak (figuurlijk) zijn middelvinger op. Wie is die God dat ik me iets van Hem zou aantrekken, zei hij. Om de druk wat verder op te voeren (God wilde zijn volk immers écht bevrijden) stuurde God verschillende rampen over het land. De Bijbel noemt ze trouwens geen ‘rampen’ of ‘plagen’, maar tekenen, een subtiel maar wezenlijk verschil. God wilde namelijk iets duidelijk maken: de goden van Egypte waren niet machtiger dan Hij en ze zouden er wijs aan doen de Allerhoogste God te gehoorzamen. Maar zo niet de farao. Na tien plagen was het genoeg, toen trok God de streep. Misschien is deze coronacrisis ook wel een teken, een manier van God om onze aandacht te trekken en om de goden van deze tijd – materialisme, geldzucht, hoogmoed – onderuit te halen.

Misschien. Het zou kunnen. Want eerlijk is eerlijk: zou jij het zelfs maar in je hoofd gehaald hebben om iets te tweeten als ‘waarom doet God dit’ als er geen coronavirus was? Op de een of andere manier heb jij toch een link gelegd tussen deze wereldwijde ramp en de eventuele mogelijkheid dat God erbij betrokken is… en er misschien zelfs iets aan kan doen. Dat zou een mooi gevolg zijn!

Eigenlijk is het enig zinnige wat ik je kan zeggen, in antwoord op je tweet: Ik weet het niet, Arjen. Vraag het zelf aan hem. Rechtstreeks. In een gebed. Hij is dichterbij je dan je denkt. Gaaf he…!

Groetjes,

Joyce

P.S. Helemaal vergeten te vertellen waarom ik zo graag wilde reageren op je tweet. Dat komt omdat ik op een dag ontdekte dat Gods liefde écht is, en die liefde gun ik jou ook zo! Misschien kan ik je op dat punt nog inspireren met dit lied van Herman Boon over gebed, wat hij ooit maakte voor Katerine Keyl: Hij is er echt.